Qarz shartnomasining o‘ziga xos huquqiy belgilari va boshqa bitimlardan farqli jihatlari mavjud.

Birinchidan, qarz shartnomasi real shartnomadir. Chunki taraflar o‘rtasida huquq va burchlar shartnoma predmeti bo‘lgan pul yoki ashyoning topshirilishi vaqtidan e’tiboran vujudga keladi va shartnoma ham pul topshirilgan vaqtdan kuchga kiradi.

Ya’ni bunday shartnoma taraflar o‘rtasida imzolangan vaqtda emas, balki pul mablag‘i yoki ashyo bir shaxsdan ikkinchi shaxsga topshirilgan paytda tuzilgan hisoblanadi.

Ikkinchidan, qarz bir tomonlama shartnomalar sirasiga kiradi.

Shartnoma yuzasidan qarz beruvchi huquqlar olsa, qarz oluvchida burchlar vujudga keladi.

Uchinchidan, qarz shartnomasi ikki taraflama bitimdir. Agar fuqarolar o‘rtasida bu qarzning summasi eng kam ish haqining o‘n barovaridan ortiq bo‘lsa, oddiy yozma shaklida tuzilishi, shartnomadagi taraflardan biri yuridik shaxs bo‘lganida esa, qarz summasidan qat’i nazar, yozma shaklda tuzilishi shart.

Qarz shartnomasining yozma shakliga rioya qilmaslik uning haqiqiy emasligiga olib kelmaydi. Lekin taraflar o‘rtasida qarz bo‘yicha nizo kelib chiqsa, uning tuzilgani va bajarilganini guvohlar orqali tasdiqlash huquqidan maxrum qiladi.

To‘rtinchidan, agar qonun yoki qarz shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo‘lmasa, qarz beruvchi qarz oluvchidan qarz summasiga shartnomada belgilangan miqdor va tartibda foizlar olish huquqiga ega bo‘ladi. Taraflar qarz shartnomasini tuzayotgan vaqtda shartnoma bo‘yicha foizlarni ham o‘zaro kelishuv asosida belgilab olishga haqlidir.

Qarz shartnomasida foiz belgilanmaganligi qarz beruvchini foizlarni ham qo‘shgan holda qarzni qaytarishni talab qilish huquqidan mahrum qilmaydi. Agar qarz oluvchi qarz beruvchining pul mablag‘ini belgilangan vaqtda qaytarmasa va shartnomada foiz to‘lash nazarda tutilmagan bo‘lsa, Fuqarolik kodeksining 327-moddasi talabiga ko‘ra, qarzdor qarz beruvchi yashayotgan joyda, agar qarz beruvchi yuridik shaxs bo‘lsa, u joylashgan erda mavjud bank foiz stavkalari asosida belgilangan foizlarni to‘lashga majbur.

Beshinchidan, agar qarz shartnomasi bo‘yicha qarz oluvchiga turga xos alomatlari bilan belgilangan ashyolar topshirilsa, ularning miqdori va shakli shartnomada ko‘zda tutilgan hollarda foiz to‘lanishi kerak. Agar olingan ashyo uchun foizlarni to‘lash tartibi va muddati ko‘rsatilmagan bo‘lsa, shartnomada ashyoni qaytarish nazarda tutilgan tartib va muddatda foizlar ham to‘lanishi lozim.

Bularni bayon etishdan ko‘zlangan maqsad shuki, hayotda qonun talabiga qat’iy rioya etish turli noxush holatlar, nizolarning oldini olishini ta’kidlashdan iboratdir.